Afganistan, planinska zemlja na raskrsnici Azije, leži na važnom putu između Istoka i Zapada, bogata istorijom, kulturama i različitim civilizacijama koje su vjekovima prolazile kroz ovu oblast. Iako je u savremenom dobu često asociran sa konfliktima, Afganistan je takođe poznat po svojoj zadivljujućoj prirodi, bogatom kulturnom nasljeđu i značajnoj ulozi islama u svakodnevnom životu.
Istorija Afganistana
Afganistan ima dugu i složenu istoriju koja seže unazad hiljadama godina. Prva naselja na ovom prostoru datiraju iz bronzanog doba, a kroz vjekove su se kroz ovu oblast širile brojna carstva, uključujući Perzijsko, Grčko, Mogulsko i Mongolsko carstvo.
Jedan od najpoznatijih trenutaka u istoriji zemlje dogodio se u vrijeme vladavine Aleksandra Velikog, koji je 330. godine p.n.e. osvojio teritoriju današnjeg Afganistana i osnovao grad Aleksandriju Arahoziju (današnji Kandahar). Nakon Aleksandra, region su naseljavali i u njemu dominirali različiti narodi, uključujući Partijance i Sasanide.
U 7. vijeku, sa dolaskom Arapa, Islam se proširio po regionu, duboko utičući na kulturu, arhitekturu i društveni život zemlje. Mongolska osvajanja pod vođstvom Džingis-kana tokom 13. vijeka takođe su ostavila neizbrisiv trag. Kasnije, u 18. veku, Afganistan je postao centar pažnje Britanskog i Ruskog carstva zbog svog strateškog položaja na Putu svile, a obe sile su se borile za kontrolu nad regionom u takozvanoj “Velikoj igri”.
Afganistan je 1919. godine stekao nezavisnost od britanskog uticaja, a savremena istorija obilježena je periodima političkih prevrata, sovjetskom invazijom 1979. godine, građanskim ratom, kao i usponom talibana krajem 20. veka. Iako je prošlost zemlje ispunjena ratnim sukobima, Afganistan posjeduje bogatu kulturnu baštinu koju vrijedi otkriti.
Turističke atrakcije
Iako je zbog trenutne političke situacije turizam ograničen, Afganistan nudi niz predivnih prirodnih i kulturnih lokaliteta koje privlače avanturiste i istraživače istorije.
Bamijan
Bamijan, smješten u centralnom dijelu zemlje, dom je ostataka džinovskih statua Bude koje su datirale iz 6. veka. Ove monumentalne statue bile su svjedočanstvo o budističkom prisustvu na ovom prostoru prije dolaska islama. Iako su statue uništene, lokalitet i dalje privlači turiste zahvaljujući svojim pećinskim hramovima, freskama i predivnoj prirodi.
Herat
Herat je jedan od najlepših i istorijski najznačajnijih gradova u Afganistanu. Tokom srednjeg vijeka, bio je važan centar kulture i umetnosti pod vladavinom Timuridâ. Džamija u Heratu, poznata po svojoj plavoj fasadi i bogatom ukrasu, jedno je od najsvetijih i najlepših arhitektonskih djela u zemlji. Grad je bio poznat i po izradi finih tepiha, a taj zanat se održao i danas.
Kabul
Kabul, glavni grad Afganistana, spoj je tradicije i moderne kulture. Iako su ratna razaranja promijenila njegov pejzaž, Kabul i dalje posjeduje brojne znamenitosti. Tvrđava Bala Hissar, stari kraljevski kompleks, nudi pogled na grad i podsjeća na vojnu istoriju zemlje. Nacionalni muzej Afganistana, iako oštećen tokom rata, sadrži bogatu zbirku antičkih artefakata koji prikazuju bogatu kulturnu prošlost regiona.
Dolina Pandžšir
Ova prelijepa dolina, smještena sjeverno od Kabula, okružena je planinama Hindukuš i poznata je po svojoj netaknutoj prirodi. Dolina je simbol otpora zbog svoje uloge tokom sovjetske invazije. Pandžšir nudi zadivljujuće pejzaže, kristalno čiste rijeke i mjesta za planinarenje, što je čini idealnom destinacijom za ljubitelje prirode.
Mazar -i- Šerif
Mazar-i-Šerif je dom Plave džamije, jednog od najlepših islamskih spomenika u zemlji. Džamija, izgrađena u 15. vijeku, sagrađena je na mjestu na kojem je mezar Ali ibn Ebi Taliba. Ovaj lokalitet privlači hiljade turista svake godine, a grad je značajan i kao kulturno i religijsko središte sjevernog Afganistana.
Islam u Afganistanu
Islam igra ključnu ulogu u društvu, kulturi i politici Afganistana. Pretežna većina stanovništva su muslimani, i to uglavnom suniti (oko 85%), dok šije čine značajnu manjinu (oko 15%). Islam je stigao u Afganistan u 7. vijeku sa arapskim osvajačima, ali je tek u kasnijim vijekovima postao dominantna religija, potisnuvši prethodne zoroastrijske, budističke i hinduističke uticaje.
Među najuticajnijim islamskim školama u Afganistanu je hanefijski mezheb, koji se smatra jednom od najliberalnijih sunitskih pravnih škola. Međutim, u mnogim djelovima zemlje običajno pravo (poznato kao paštunski kodeks ponašanja – “paštunvali”) i dalje ima značajan uticaj.
Afganistanski muslimani takođe praktikuju sufizam, koji je duboko ukorenjen u kulturi mnogih dijelova zemlje, posebno u mjestima poput Herata i Kabula.
Afganistan je zemlja bogate istorije i izuzetne prirodne ljepote, ali i mjesto koje je vjekovima bilo u središtu geopolitičkih previranja. Iako je sada zbog političkih okolnosti manje pristupačna turistima, Afganistan nosi u sebi skriveno blago kulturnog i duhovnog nasleđa koje će, nadamo se, jednom ponovo biti dostupno svima koji žele da ga otkriju. Islam, kao centralna komponenta svakodnevnog života, zajedno sa zadivljujućom prirodom i znamenitostima, čini ovu zemlju jedinstvenom u globalnom kontekstu.
